Петиция Лемків до Інституту Нацийональной Памяти. Потрібны Вашы підписы

Влони, коли упамятняли сме 100. річницю фльориньского віче, єдным з пунктів округлой річниці мало быти одкрытя пропамятной таблиці в місци, де фактично проходили історичны подіі. Дата 5. грудня/децембра 1918 р. обрана остала перед парома роками як Ден Русина в Польщы – нацийональне свято.

Протягом 2018 р. рыхтуючы ся до упамятнінь, лемківска меншына в Польщы, выступула з внеском до власти римокатолицкого Костела, котрый днес завідує фльориньском парохійом, штобы дали они згоду на одкрытя пропамятной таблиці в місци конечным ґу тому – на фльориснькій плебаніі, ци в єй обыстю.

Одповід была неґативна, з притиском, што Лемкы мают звернути ся до Інституту Нацийональной Памяти, котрый єст властивый до рішаня в того рода справах.

Ініцияторы поставліня таблиці звернули ся ІНП з внеском про заопінюваня змісту таблиці і даня згоды на єй одкрытя во Фльорицні. Одповід была одмовна. Інститут Нацийональной Памяти одмовил Лемкам в тій справі права до маніфестуваня власной історичной памяти, покликуючы ся в короткым писмі на подіі сперед столітя, котры в опініі ІНП не дозволили тій інституциі поперти лемківскых стремлінь. Таблиця, котру сфінансувало Стоваришыня Лемків і Стоваришыня Руска Бурса в Ґорлицях, конец-кінцьом одкрыта остала в просторах лемківской інституциі культуры – Рускій Бурсі в Ґорлицях. Окдрываючы ю, каждый мал тиху надію, што таблиця в Ґорлицях находит ся лем тимчасово.

Дотеперішню кореспонденцию медже лемківском а польском страном найдете за до почытаня за тым мотузком. Находят ся в ним писма, котры зачали справу таблиці медже Лемками а властями римокатолицкой тарнівской куриі, а дальше одповіди ІНП.

Рівно рік по упамятнінях, в 101. річницю подій, др габ. Олена Дуць-Файфер, як заступця ведучого Стоваришыня Лемків зрыхтувала одрытый лист – петицию до ІНП, в котрым лемківска етнічна меншына домагат ся зміни становиска в справі упамятніня місця віче во Фльоринці. Авторка меморандум, покликуючы ся на обовязуючы законы, апелює до польскых власти о спертя лемківской ініциятивы. В листі вычыслено основны арґументы на попертя нашого стависка.

В петициі пише ся м.ін.:

„W odpowiedzi odmownej na nasze pismo władze IPN-u powołały się na obowiązujący wszystkich obywateli RP nakaz “poszanowania integralności  terytorialnej Rzeczpospolitej Polskiej” i wskazały, że ideą zgromadzonych na wiecu we Florynce delegatów było zachowanie jedności z pozostałymi Rusinami i niechęć do włączenia terytorium Łemkowyny do państwa polskiego.  Argumenty te w świetle faktów historycznych są całkowicie bezzasadne, a dla nas brzmią szczególnie boleśnie, gdyż:

1. Dnia 5 grudnia 1918 r. terytorium Polski nie było wyznaczone uznanymi granicami państwowymi i trudno tu przypisywać aktywistom łemkowskim występowanie przeciw  integralności terytorialnej RP.
2. Dokumenty historyczne poświadczają, że elity łemkowskie działały w dobrej wierze, z pełnym przekonaniem o stosowaniu się wszystkich narodów do Orędzia Woodrowa Wilsona o powojennym ładzie na świecie, o  prawie narodów do samostanowienia.
3. O przeświadczeniu, że prowadzone działania są zgodne z prawem międzynarodowym i nieskierowane przeciw Polsce świadczyło utrzymywanie przez członków Ruskich Rad (organów administracyjnych powoływanych na wiecach) stałego kontaktu i współpracy z lokalnymi i centralnymi strukturami Polskiej Komisji Likwidacyjnej i późniejszych polskich władz. To przeświadczenie potwierdzone jest też w deklaracjach i postanowieniu o oddaniu wszelkich sporów o terytorium Łemkowyny do arbitrażu Konferencji Pokojowej w Paryżu.
4. Koronnym argumentem wskazującym na bezzasadność przypisywania po stu latach antypaństwowego działania symboliki powiązanej z wiecem we Florynce jest wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 10 czerwca 1921 r. w sprawie przeciw łemkowskim przywódcom (członkom Komitetu Wykonawczego). Jest to wyrok uniewinniający, podkreślający działanie obwinionych w dobrej wierze z woli narodu.
5. Szczególnie bolesne i paradoksalne dla łemkowskiej mniejszości etnicznej jest odwołanie się w piśmie odmownym IPN-u do integralności granic państwowych. Jeśli w 1921 r. w dopiero co konstytuującym się państwie polskim nie uznano w dążeniach łemkowskich przywódców reprezentujących ok. 130-tysięczną, zamieszkującą zwarte terytorium wspólnotę, znamion działalności zagrażającej interesom państwowym, to w chwili obecnej – gdy Łemkowie zostali sprowadzeni do rozproszonej dziesięciotysięcznej, podlegającej drastycznej akulturacji, mniejszości – wskazywanie na argument integralności terytorialnej jest daleko idącym nieporozumieniem, a wręcz nadużyciem.
6. Postawienie tablicy upamiętniającej symboliczne w historii Łemków wydarzenie świadczące o dojrzałości elit łemkowskich do odpowiedzialności za losy swej wspólnoty nie jest w najmniejszym stopniu powiązane z jakimikolwiek negatywnymi konsekwencjami społecznymi i politycznymi. Dla zmagających się z efektami akcji „Wisła”  Łemków stanowiłoby natomiast ważny tożsamościowo akt nieobudowanego lękiem czy oskarżeniami współbycia obywatelskiego w kraju, w którym akceptowane są różnice nie tylko kulturowe, ale też różne wizje pamięci wspólnotowej jako ważnego komponentu tożsamości etnicznej”.

На тот момент петицию підписало кус понад 200 осіб. То фурт мало. Прото апелюєме до вшыткых, кому близка справа лемківской історичной памяти – підпиште одкрытый лист до Презеса Інституту Нацийональной Памяти. Мож тото зробити за тым мотузком.